Foto’s van het Spinozahuis
Spinozahuis – Den Haag
Opdracht: Bouwhistorisch onderzoek
Opdrachtgever: Stichting
De opdracht
In 2021 is Vis Architecten de opdracht gegeven om een bouwhistorisch onderzoek uit te voeren naar het sterfhuis van Spinoza aan de Paviljoensgracht. Door de analyse van bewaarde plattegronden was het ook mogelijk een plattegrond met de indeling uit de 17e eeuw te reconstrueren. Op basis van het onderzoek kunnen toekomstige plannen voor wijzingen en restauraties opgesteld worden.
Bouwgeschiedenis
Door uitbreiding van de stad in de 17e eeuw ontstond ook de Paviljoensgracht. Hier is het huis in 1646 gebouwd in opdracht van de bekende schilder Jan van Goyen. Het kavel van het huis is tot op heden nauwelijks veranderd.
In het Spinozahuis in de Paviljoensgracht in Den Haag woonde van 1670 tot 1677 Benedictus de Spinoza, waar hij op zolder een klein afgetimmerd kamertje aan de straatzijde huurde.
Van de 17e -eeuwse toestand is tegenwoordig nog weinig te zien. De gevel en de vensters werden in de 18e of 19e eeuw gepleisterd en de kap aangepast. In begin van de 20e eeuw was het huis in gebruik als werkplaats en is de indeling ingrijpend veranderd. Hierdoor is afbreuk gedaan aan de historische onderdelen van het gebouw. In de zolderkamer werd aan het begin van de 20e eeuw nog een 17e -eeuwse beschilderde toegangsdeur en kastdeur gevonden.
Na oprichting van de internationale Societas Spinozana in 1920 ter bevordering van het Spinozisme werd het Spinozahuis in 1927 door de stichting gekocht en gerestaureerd. Tijdens de eerste restauratie zijn nieuwe kruiskozijnen naar 17e -eeuwse voorbeeld in de voorgevel geplaatst, om deze periode te benadrukken.
In de loop van de 20e eeuw werd vooral het interieur veelvuldig gewijzigd. De begane grond werd gewijd aan Spinoza; daarboven werd het gebruikt als woonhuis. In 1976 werd het huis overgedragen aan de Stichting Monumentenfonds Den Haag en vond opnieuw een restauratie plaats. Hierbij werd het achterhuis gesloopt en vervangen door een nieuwe en kleinere aanbouw. Door middel van een analyse van de bewaarde tekeningen is een dateringskaart opgesteld van de tegenwoordige staat van het huis. Hieruit werd duidelijk dat tegenwoordig vooral de structuur nog 17e -eeuws is, terwijl bijna alle binnenmuren en raamopeningen afkomstig zijn uit verschillende bouwfasen uit de 20e eeuw.
Bekijk ook onze soortgelijke projecten
