Afbeeldingen van kapel Oldeslo en haar klokkentoren vóór herstel.
Klokkentoren Oldeslo – Den Haag
Opdracht: Herstel klokkentoren van de kapel van zorgcentrum Oldeslo
Opdrachtgever: Stichting Zorggroep Oldael
Vis Architecten is door Stichting Zorggroep Oldael en de Doopsgezinde Gemeente Den Haag gevraagd om een plan van aanpak voor het herstel van de klokkentoren van de kapel van Oldeslo op te stellen.
Aanvankelijk voorstel
Uit een technische opname door een andere partij in 2014, bleek dat er sprake was van roest- en scheurvorming in de betonconstructie én dat de oorspronkelijke ophangconstructie in 2005 was gewijzigd. Naar aanleiding van dit onderzoek werd aangeraden stalen hoekprofielen aan de voorzijde van de toren aan te brengen ter versteviging van de betonnen constructie. Daarnaast mochten de klokken in geen geval meer worden gebruikt ten behoeve van de veiligheid van bewoners, medewerkers en omwonenden.
Het niet kunnen luiden van de klokken leidde al langere tijd tot ongenoegen bij Stichting Zorggroep Oldael en de Doopsgezinde gemeente Den Haag. Daarbij was het voorstel om een (lelijke) staalconstructie aan de buitenzijde te moeten aanbrengen beslist niet gewenst en dus was het nodig om een alternatief plan op te stellen.
Alternatief plan door onderzoek
Om beter inzicht te verkrijgen in de betonconstructie en de leverancier van de klokken is gezocht naar de oorspronkelijke tekeningen van de klokkentoren. In het bouwarchief van Gemeente Den Haag werd een duidelijke tekening uit 1960 aangetroffen, die veel inzicht verschafte in de vroegere toestand, inclusief de oorspronkelijke ophangconstructie van de drie klokken. Het gaf ook duidelijkheid over de leverancier van de klokken, die in 1961 de klokken en het mechanisme heeft geleverd: de firma Koninklijke Eijsbouts Klokkengieterij uit Asten.
In het contact met Eijsbouts bleek deze nog in het bezit te zijn van het volledige archief van de geleverde klokken. Uit de oorspronkelijke ophanging van de klokken blijkt dat de klokken werden gebruikt als luidklokken, voorzien van krukluidassen, waarbij door heen en weer zwaaien van de klokken, de klepel tegen de klok aanslaat en op deze manier gaat slaan. Deze wijze van luiden veroorzaakt flinke zwaaikrachten in de betonconstructie.
Nu blijkt is het systeem in 2005 gewijzigd, waarbij de ophangconstructie is vervangen door rechte stalen stangen, waarbij de klok niet meer heen en weer wordt gezwaaid, maar de klepels door middel van een magneet constructie tegen de klok wordt geslagen. Met behulp van een tijdklok kunnen de klokken nauwkeurig en op de tijd worden bediend. Er is dus geen sprake meer van grote krachten op de constructie en het slaan van de klokken brengt geen gevaar met zich mee.
Het alternatieve plan bestond uit drie onderdelen: Restauratie van de klokken, behoud van het gewijzigde luidmechanisme en reparatie van de betonnen toren met gewassen grindafwerking.
Doordat de klokken niet meer heen en weer zwaaien is de belasting op de beton constructie minimaal geworden. Daar waar sprake was van betonrot is de wapening kaalgehaald en ontroest en geconserveerd, waarna door een betonrestaurateur het oppervlak weer is aangestreken en voorzien van een gelijk toplaag van fijn gewassen grind.
De luidklokken
Er bevinden zich drie bronzen klokken van wisselende klank, diameter en zwaarte in de toren.
De bovenste luidklok is de grootste luidklok, klinkt als g2, heeft een diameter van 515mm en weegt circa 85kg. Deze klok heeft als opschrift “WEEST NIET BEZORGD”.
De middelste luidklok klinkt als a2, heeft een diameter van 460mm en weegt circa 60kg. Deze klok heeft als opschrift “VERBLIJD U IN DEN HEER”.
De onderste luidklok is de kleinste luidklok, klinkt als b2, heeft een diameter van 410mm en weegt circa 43kg. Deze klok heeft als opschrift “UW WIL GESCHIEDE”.
Per gebeurtenis wordt één of meer specifieke klokken geluid.
Bekijk ook onze soortgelijke projecten
