Foto’s van enkele gebouwen van het Kerkehout.

Kerkehout – Wassenaar

Opdracht: renovatie

Opdrachtgever: woningcorporatie

Start voorbereiding: 2020

Start uitvoering: 2021

De opdracht

De huizen in de wijk Kerkehout in Wassenaar, gebouwd rond 1915, zijn onderdeel van het eerste woningbouwproject van de Wassenaarsche Bouwstichting.

In 2010 is de wijk aangewezen als beschermd Dorpsgezicht.

Om deze woningen te voorzien van een hoger energielabel is het noodzakelijk de ramen te voorzien van isolatieglas. In de afgelopen jaren zijn er al verschillende ramen voorzien van isolatieglas. Dit is op verschillende manieren uitgevoerd. Vaak werd in bestaande kozijnen alleen het raamhout vernieuwd, de ene keer wat fraaier dan de andere keer. In enkele gevallen werd het kozijn vervangen door een geheel nieuw kozijn uitgevoerd in kunststof. Wat alle vernieuwde ramen gemeen hebben is dat de detaillering niet meer lijkt op de oorspronkelijke raamkozijnen.

De geschiedenis

Cluster 2

Het eerste stuk grond in het Kerkehout is in 1915 door de Wassenaarsche Bouwstichting gekocht. In 1919 zijn de eerste huizen aan het begin van de Louisestraat, Het Kerkehout en aan de Adrianastraat gebouwd. Architect A. Broese van Groenou ontwierp deze 41 woningen en twee winkels. Zijn uitgangspunt was het tuindorp-idee: laagbouwwoningen met tuinen en gemeenschappelijke openbare ruimte. Zijn eerste ontwerp van een poortgebouw langs Het Kerkehout is vanwege de hoge kosten versoberd uitgevoerd.

Broese van Groenou werd ondersteund door collega Samuel de Clercq, die al in Leerdam arbeiderswoningen gebouwd had, maar de bouwtekeningen zijn alleen door Broese van Groenou getekend. De Clercq was mogelijk betrokken bij het ontwerp van woningen in de Adrianastraat. Die zijn veel soberder dan de rest van de ontworpen huizen. Vooral in details laat zich zijn hand herkennen, zoals bij de voordeurramen met roedeverdeling en de speelse accenten in de vensters bij de stalen klapramen op de eerste verdieping.

In Kerkehout woonden mensen met gevarieerde beroepsgroepen, voornamelijk werkzaam in de omliggende villaparken. Grotere woningen zijn vaak aan hun werkgevers verhuurd, die de huizen voor hun personeel huurden. Eén van deze huurders was Hélène Kröller-Müller, woonachtig op buitenplaats Groot Haesebroek.

Cluster 3

In 1981 maakte T. Kuyper van architectenbureau Leo de Jonge in Rotterdam plannen voor 52 woningen in gestapelde bouw aan de Van Bommellaan en de Albertinestraat in Kerkehout. Het bureau was gespecialiseerd in betaalbare woningbouw met een afkeur voor hoogbouw. Cluster 3 onderscheidt zich van de overige bebouwing in het Kerkehout door een drielaagse bouw.

Door het ontbreken van een woningcontingent verdween het plan in de ijskast, om in 1984 weer te worden opgepakt. Wethouder mr. A.F. Cocheret de la Moriniere kon eind januari 1985 de eerste paal slaan en nog in hetzelfde jaar werd de bouw voltooid. Het waren de eerste appartementen die in de wijk Kerkehout werden gebouwd. Het resultaat was een kleinschalig flatgebouw bestaand uit drie woonlagen, dat in een vloeiende beweging meebuigt met de bocht van de Albertinestraat naar de Van Bommellaan.

Op het terrein direct daar achter staat een kleiner flatgebouw en dertien eengezinswoningen. De flatwoningen waren vooral bedoeld voor jongere aanstaande echtparen, samenwonenden en alleenstaanden.

Inmiddels bestaat Het Kerkehout uit 200 vooroorlogse eengezinswoningen en 160 vroeg naoorlogse woningen. De Wassenaarsche bouwstichting is nog steeds eigenaar van de woningen in de kern van Kerkehout.

Het plan

Omdat geen actuele tekeningen bestaan is in juni 2020 begonnen met het inscannen en uittekenen van 120 woningen in Kerkehout. De woningblokken zijn in Clusters ingedeeld. Cluster 2 bevat blokken met de eerste huizen uit 1919 en cluster 3 de nieuwere appartementen uit de jaren ’80.

Cluster 2

Aan blok 2 worden de kozijnen van de hoofdwoningen vervangen en nieuwe voordeuren gebaseerd op oorspronkelijke modellen vervangen de bestaande deuren.
Het aanbrengen van passende isolatie wordt gecombineerd met toepassing van oorspronkelijk materiaalgebruik zoals keramische
dakpannen (VH-pannen) en houten kozijnen.
Het dakbeschot wordt gecontroleerd en waar nodig hersteld. Ook het dak en de boeiboorden worden geïsoleerd. De dak opbouwen worden verbeterd op energetisch en esthetisch gebied, waarbij de materialisering traditioneel blijft.
Om een hoger energielabel te verkrijgen wordt ook overgegaan tot het isoleren van de spouw m.b.v. korrels. Aan de voor- en achterzijde worden de dakkapellen en dakopbouwen geïsoleerd en voorzien van nieuwe zijwangen en kozijnen en aan uitbouwen wordt bovenop de bestaande dakbedekking extra isolatie toegevoegd.
Waar mogelijk worden zonnepanelen aangebracht op de zonzijde die niet grenzen aan de openbare ruimtes.
In woningen met oude CV installaties wordt een nieuwe Cv-ketel geplaatst.
Kapotte raamdorpelstenen worden vernieuwd en opnieuw gevoegd. Daar waar het metselwerk en voegwerk beschadigd is worden deze schades eveneens hersteld.

Cluster 3

De klepramen boven de deuren worden vervangen door vast HR++ glas
Indien geen HR ketel aanwezig is, wordt een nieuwe Cv-ketel geplaatst.
Waar nodig wordt het metsel- en voegwerk hersteld, conform de huidige kleurstelling
Per woning worden zonnepanelen (PV-panelen) aangebracht.
In blok 17 en 18 wordt per woning een CO2-gestuurde mechanische ventilatie geplaatst.